การ "ไว้ทุกข์" ธรรมเนียมที่ชาวพุทธยืดถือปฏิบัติ

หากพูดถึงเรื่องการไว้ทุกข์ เป็นธรรมเนียมที่ชาวพุทธยืดถือปฏิบัติสืบทอดมาตั้งแต่สมัยโบราณมักจะกระทำให้กับผู้ใหญ่หรือคนที่เราเคารพศรัทธา ธรรมเนียมการไว้ทุกข์หรือเข้าทุกข์ของคนไทยโบราณนั้น นิยมแต่งกายด้วยชุดขาวล้วนเป็นการไว้ทุกข์แก่ผู้หลักผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือรวมไปถึงเจ้านายด้วย การไว้ทุกข์ด้วยชุดขาวของมแบบราชสำนักนี้บางครั้งใช้เรียกว่า เข้าทุกข์ใหญ่ ถือเป็นการไว้ทุกข์เต็นยศแล้ว จึงไม่ต้องใส่แขนทุกข์หรือปลอกแขนดำอีก

ต่างจากการแต่งเครื่องแบบหรือที่เรียกว่ายูนิฟอร์ม ซึ่งถือเป็นเครื่องแต่งกายปกติ ยังไม่ได้ไว้ทุกข์ จึงต้องใส่แขนทุกข์ดำด้วย ประเพณีการแต่งกายชุดขาวไว้ทุกข์หรือการเข้าทุกข์ใหญ่นี้ เป็นประเพณีที่มีมาแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาแล้ว ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ก็ได้ปฏิบัติต่อเนื่อง จนเมื่ออิทธิพลการแต่งกายของตะวันตกในการแต่งกายด้วยชุดสีดำไว้ทุกข์แพร่หลายเข้ามาในราวรัชกาลที่8 ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงการแต่งกายไว้ทุกข์จากชุดขาวไปเป็นชุดดำ

การที่ชุดเสื้อผ้าของข้าในพระองค์ของพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน แต่งกายด้วยชุดขาวตามแบบโบราณนั้น สืบเนื่องมาจากความพยายามที่จะฟื้นฟูประเพณีดั้งเดิมของไทยไว้มิให้สูญไป เนื่องจากการพระเมรุกลางเมืองนั้นเป็นการใหญ่ มิได้มีขึ้นบ่อยนัก

ดังนั้นการรักษาประเพณีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพระเมรุกลางเมือง จึงจำเป็นที่จะต้องอนุรักษ์เอาไว้ทุกครั้งที่จะมีโอกาส จากการตรวจสอบหลักฐานจากภาพถ่ายงานพระเมรุของสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงวไลยอลงกรณ์ กรมหลวงเพชรบุรีราชสิรินทร อันเป็นหลักฐานที่ใช้ได้ใกล้เคียงที่สุดในเรื่องของพระราชอิสริยยศที่ใกล้เคียงกันกับสมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดาฯ และถือได้ว่าเกือบจะเป็นงานพระเมรุสุดท้ายที่ยังมีการเข้าทุกข์ใหญ่หรือแต่งขาวถวาย ในการไว้ทุกข์ ทำให้ทราบและเข้าใจได้อย่างชัดเจนถึงประเพณีการแต่งกายด้วยชุดขาวในการไว้ทุกข์เป็นอย่างดียิ่ง

แต่สำหรับคนธรรมดาสามัญสามารถแต่งกายด้วยชุดสีขาวหรือดำที่เป็นรูปแบบสุภาพ ก็สามารถเป็นการไว้ทุกข์เช่นกันและที่สำคัญจิตใจต้องผ่องใสสำรวมระลึกถึงคนที่เราไว้ทุกข์ให้ ไม่ว่าจะเป็นญาติผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ หรือศรัทธา การแสดงออกซึ่งความจงรักภักดีของเหล่าข้าในพระองค์หรือคนทั่วไปที่พร้อมใจกันใส่ชุดขาวดำไว้ทุกข์ถวายหรือเข้าทุกข์ใหญ่นี้นั้นจึงเป็นการแสดงให้เห็นถึงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ อันเป็นคุณลักษณะของที่ดีงามของผู้เจริญ

และเนื่องด้วย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวสวรรคต สร้างความสะเทือนใจให้กับคนไทย ตามที่ได้มีประกาศสํานักพระราชวัง เรื่อง พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร สวรรคต ลงวันที่ ๑๓ ตุลาคม ๒๕๕๙ นั้น รัฐบาลได้รับทราบด้วยความโทมนัสอย่างยิ่ง จึงเห็นสมควรประกาศ ดังต่อไปนี้

๑. ให้สถานที่ราชการ รัฐวิสาหกิจ หน่วยงานของรัฐและสถานศึกษาทุกแห่ง ลดธงครึ่งเสา เป็นเวลา ๓๐ วัน ตั้งแต่วันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ เป็นต้นไป

๒. ให้ข้าราชการ พนักงานรัฐวิสาหกิจ และเจ้าหน้าที่ของรัฐไว้ทุกข์มีกําหนด ๑ ปี ตั้งแต่วันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๙ เป็นต้นไป

สําหรับประชาชนทั่วไป ขอให้พิจารณาดําเนินการตามความเหมาะสม